De inflatie in Europa en de VS liep, tot Rusland Oekraïne binnenviel, flink op. De laatste cijfers komen op 5,8% voor de eurozone en bijna 7,9% voor de VS. Wat de gevolgen van die inval voor de inflatie zullen zijn, is nog geheel niet duidelijk. Feit is dat de voorzitter van het stelsel van Amerikaanse centrale banken FED, Jerome Powell, al recent een renteverhoging doorvoerde. En er later dit jaar zeer waarschijnlijk meer zal doorvoeren. Ook in Europa lijken renteverhogingen in de strijd tegen inflatie onontkoombaar. Wat betekent het als de rente oploopt?

Powell zei begin maart 2022 in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden – bij de presentatie van het halfjaarlijks rapport over het monetair beleid – dat de inflatie veel hoger is dan de doelstelling van 2% en dat de arbeidsmarkt er sterk bij ligt. Zodat het verantwoord is om de rente met een kwart procentpunt te verhogen. Daarmee komt een eind aan de twee jaar dat de centrale bank een nul rente beleid voerde. Onder meer de analisten van de Amerikaanse Goldman Sachs bank verwachten nu, nadat Powell recent ook daarop hintte, verdere renteverhogingen dit jaar. Zodat de beleidsrente uiteindelijk op een niveau tussen 3,00% en 3,25% uitkomt. Wel maakt Goldman Sachs een voorbehoud voor de snellere verhogingen: een escalatie van de oorlog in Oekraïne kan roet in het eten gooien als het om verdere renteverhogingen gaat.

Europa

In Europa staan de zaken er anders voor, zegt Christine Lagarde, president van de Europese Centrale Bank (ECB). ‘We bevinden ons in verschillende universums en op een ander punt in de cyclus, en we hebben verschillende uitgangspunten. In de eurozone hebben we negatieve rentes, terwijl die in de Verenigde Staten nooit minder dan nul zijn geweest.’ Met andere woorden, renteverhogingen in de eurozone zijn nu minder waarschijnlijk. Toch wordt verwacht dat ook de ECB en wellicht nog andere centrale banken de rente zullen gaan verhogen in de strijd tegen inflatie.

Gevolgen oplopende rente, aandelen

Als de rente in de strijd tegen inflatie omhoog gaat, dan worden met name aandelen van bedrijven uit kapitaalintensieve sectoren, zoals autofabrikanten en nutsbedrijven, geraakt. Bedrijven dienen immers meer rente betalen over hun leningen. Ook vastgoedbedrijven financieren vaak ook een groot deel van hun vastgoed-aankopen met flink wat leningen. Ongunstig bij oplopende rente. Maar omdat de huren meestal gekoppeld zijn aan de inflatie, zorgt een oplopende inflatie tevens voor hogere inkomsten voor vastgoedbedrijven. Banken en verzekeraars hebben juist wel profijt van een hogere rente. Voor banken vergroot een hogere rente de marge die ze kunnen maken en verzekeraars hoeven bij een hogere rente minder vermogen te hebben om straks aan hun verplichtingen te voldoen.

En obligaties

Een stijgende rente maakt obligaties minder aantrekkelijk. Beleggers krijgen dan namelijk alternatieven om hun geld uit te lenen tegen een hogere rente. Het resultaat is dat de koersen van obligaties zullen dalen.

Spaargeld

Een stijgende rente is goed nieuws voor mensen met spaargeld. Als ook de ECB de rente verhoogt, heeft dat meteen invloed op de spaarrente. Grote spaarders merken dat dan als eerste. Als banken geen negatieve rente meer aan de ECB hoeven te betalen om geld te stallen, dan zullen banken dat ook niet meer in rekening brengen bij de klant. Analisten verwachten dat bij een renteverhoging van de ECB de negatieve rente op spaartegoeden boven de ton als eerste wordt geschrapt. Dat is natuurlijk een positief gegeven. Minder positief is dan weer dat de oplopende inflatie de hogere rente teniet kan doen. Immers, als je door de oplopende inflatie minder kunt kopen van je (spaar)geld, schiet je er natuurlijk nog niet veel mee op.

Pensioen 

Pensioenfondsen zijn blij met oplopende rente. Voor het berekenen van pensioenreserves is de rente immers cruciaal. Als de rente laag, dalen namelijk de dekkingsgraden. In het ergste geval moeten pensioenfondsen de uitkeringen dan verlagen. Dat dreigde de afgelopen jaren. Dat gevaar lijkt nu geweken. Stijgt de rente, dan stijgt ook de dekkingsgraad. En dan mogen pensioenfondsen zelfs weer hun pensioenuitkeringen verhogen. Goed nieuws voor pensionado’s. Toch zullen de eventuele verhogingen van de uitkeringen de oplopende inflatie vermoedelijk niet kunnen bijhouden. Waardoor gepensioneerden er per saldo alsnog op achteruit gaan.